Burgerparticipatie neemt een steeds belangrijkere rol in binnen de energietransitie. Een rol die de lokale energiecoöperaties goed oppakken, waardoor de kennis binnen de sector groeit. “Uit onderzoek weten wij echter dat deze knowhow niet voor iedereen even toegankelijk is”, zegt Stella Eitjes, projectleider Zon-op-dak van Energie van Utrecht. “Via ons nieuwe digitale platform ‘De Projectcentrale’ krijgen energiecoöperaties de juiste kennis op het juiste moment.”

Stel: je wilt met een zon-op-dakproject beginnen als energiecoöperatie. Welke stappen moet je nemen? In welke volgorde? Welke documenten heb je daarvoor nodig? Waar zijn deze te vinden? Het zijn allemaal vragen waar coöperaties tegenaanlopen, weet Stella. “Er is veel kennis in de markt, maar deze is versnipperd. Met de Projectcentrale, opgezet met financiering van Provincie Utrecht, willen wij alle expertise die er is op een toegankelijke en gestructureerde manier ontsluiten. Onze ambitie is dat het digitale platform de kennisbank voor en door de sector wordt.”

Samenwerking

De Projectcentrale is een samenwerkingsverband van Energie Samen, De Rabobank en Energie van Utrecht. Jan Jaap Altink onderhoudt namens de coöperatieve bank de contacten met de softwareontwikkelaar en beheert de applicatie. “De Projectcentrale is van de coöperatieve energiesector, voor de coöperatieve energiesector. Klanten van alle banken zijn welkom, het is niet nodig om bij Rabobank te bankieren”, geeft hij aan. “Wij zijn hierbij betrokken omdat onze ledenraad de energietransitie als een van de grote strategische thema’s heeft gedefinieerd. Met onze medewerking aan de Projectcentrale geven wij hier een praktische invulling aan.”

Zon-op-dakprojecten

Hij is ervan overtuigd dat het initiatief energiecoöperaties verder helpt met het ontwikkelen van hun zon-op-dakproject. “Een jaar geleden hebben wij samen met Energie van Utrecht en Energie Samen een onderzoek uitgevoerd onder de lokale coöperaties. Daaruit bleek klip-en-klaar dat er op het gebied van projectontwikkeling nog veel winst is te behalen en dat mensen die lokaal actief zijn behoefte hebben aan een bundeling van kennis. Deze pilot moet daarin voorzien.”

Community of Practice

De Projectcentrale is nu gestart in Utrecht. Op termijn is het idee dat het platform toegankelijk wordt gemaakt voor alle energiecoöperaties in Nederland, zegt Stella. “De komende maanden gaan wij bekijken welke informatie wij nu hebben en in hoeverre wij de kennisbank nog kunnen uitbreiden. Daarvoor hebben wij met een aantal energiecoöperaties  een Community of Practice opgericht. Wij hebben niets zomaar ontwikkeld, alles is gemaakt naar aanleiding van de feedback van onze gebruikers. Na afronding van de pilot volgt in overleg met Energie Samen de landelijke uitrol.”

Drie pijlers

“De projectcentrale bestaat uit drie pijlers”, legt Jan Jaap uit, terwijl hij de homepage van het platform op zijn scherm laat zien. “Het bieden van de juiste kennis op het juiste moment, het ontsluiten van het netwerk van mensen die behulpzaam kunnen zijn bij de projectontwikkeling en het samenbrengen van alle relevante data. Denk dan bijvoorbeeld aan gegevens van het CBS of de Lokale Energiemarkt die coöperaties gebruiken om de juiste keuzes te maken tijdens hun project.”

Projectontwikkeling

In deze fase ligt de nadruk op de eerste pijler, de kennisdeling, vult Stella aan. De projectleider Zon-op-dak van Energie van Utrecht was voor Buurtstroom Energie-U betrokken bij elf zon-op-dakprojecten. Sinds november vorig jaar is zij het aanspreekpunt bij Energie van Utrecht voor coöperaties die met zonnestroom aan de slag willen. Het Stappenplan Zon-op-dak dat Stella eerder heeft geschreven was het prille begin van de Projectcentrale. “Het ontwikkelen van zonne-energieprojecten gaat in verschillende stappen”, legt zij uit. “Besluiten die je neemt in elke stap hebben gevolgen voor de verdere stappen. Daarom is het belangrijk dat je iedere stap goed en in de juiste volgorde doorloopt, zodat je later in het project niet voor vervelende verrassingen komt te staan.”

Stappenplan

Een projectleider van een energiecoöperatie die gebruikmaakt van de Projectcentrale zal dan ook zien dat het platform bestaat uit een stappenplan, is haar vervolg. “Eerst maak je een project aan en dan doorloop je de stappen die voor de initiatiefase,  ontwikkelingsfase, realisatiefase en de exploitatiefase nodig zijn. We verwijzen bij elke stap ook naar die websites en informatiebronnen waarop de juiste documenten staan.”

“Dat kan veel tijd schelen”, voegt Jan Jaap toe. “Een aanvraag voor een lening bijvoorbeeld moet aan bepaalde vereisten voldoen. In de Projectcentrale vinden energiecoöperaties direct die juiste documentatie die voor elke bank geschikt is.”

Daarmee biedt de Projectcentrale eenvoudig toegang tot projectfinanciering. Coöperaties besteden nu veel tijd aan het aanvragen van subsidie of leningen uit het Ontwikkel- of Realisatiefonds. Dankzij dit digitale platform kan dit nu sneller en gemakkelijker.

Projectleiders

Lokale energie-initiatieven kunnen met de Projectcentrale zeker aan de slag, maar als zij gaandeweg merken dat zij bepaalde expertise niet in huis hebben, kunnen ze altijd aankloppen bij Energie van Utrecht, benadrukt Stella: “Ik kan in eerste instantie helpen, maar als zij specifieke juridische of financiële kennis missen, kunnen wij hen vanuit onze projectleiderspool in contact brengen met de juiste persoon. Voor het hele project hebben wij mensen in huis die geschikt zijn voor de klus.”

In de nabije toekomst zal de Projectcentrale ook ingangen bieden om mensen aan elkaar te koppelen, zegt Jan Jaap. “Nu is het al mogelijk om binnen de energiecoöperatie medegebruikers uit te nodigen voor het project waaraan je werkt. Op een hoger, regionaal niveau zullen wij binnen het platform een netwerk opbouwen van experts. Dat zal op een meer LinkedIn-achtige wijze gaan via een newsfeed. Samen met het ontsluiten van alle relevante data is dit nog iets wat op de planning staat. Nog later gaan wij onderzoeken of deze opzet ook voldoet voor grootschalige energieopwekprojecten.”

Toegangscode

Stella knikt instemmend. “Klopt, de Projectcentrale is nooit af. Wij blijven samen met de klankbordgroep van energiecoöperaties verenigd in de Community of Practice het platform door ontwikkelen. Het is echt de bedoeling dat het een kennisbron wordt die is gemaakt door en voor de sector. Elke coöperatie die lid is van Energie van Utrecht heeft dan ook een mail van ons ontvangen met de toegangscode. Ik hoop dat iedereen snel een kijkje zal nemen en eventuele feedback met ons wil delen.”

Tekst: Koosje de Beer