Het verbaast Ivo Thonon dat bij het realiseren van zon- en windprojecten op land de discussie vooral over de technische kant gaat. “Veel mensen weten niet dat de gemeenteraad altijd het laatste woord heeft. Mijn drijfveer is dan ook om de werkwijze om te draaien en te beginnen met het creëren van acceptatie bij bewoners en een meerderheid in de raad. Het programma ‘Betrekken en Beïnvloeden’ dat wij ontwikkelen steekt daarop in.”

Ivo Thonon is vijf jaar Statenlid geweest en heeft bij het partijbureau van D66 gewerkt. Hij weet dus hoe de hazen lopen in de politiek. Tegelijkertijd merkt hij dat kennis daarover bij energiecoöperaties soms ontbreekt. “Dat is zonde, want juist de energiecoöperaties spelen een onmisbare rol als het gaat om politiek en inwoners te overtuigen van de voordelen van de overgang naar duurzame energie”, zegt hij. “Zij zijn op fietsafstand van bewoners en gemeenteraad, zij lezen de lokale media, zij hebben voeling met de gemeenschap. Een band die grote ontwikkelaars op afstand nooit kunnen opbouwen.”

Sommige energiecoöperaties, waar al veel kennis in huis is, pakken het bouwen aan draagvlak serieus op, weet Ivo. “Ik hoorde bijvoorbeeld van een grote duurzame energieleverancier dat zij blij zijn met de inzet van Rijne Energie. De mensen van deze coöperatie zijn vorig jaar langsgegaan bij raadsleden, schrijven een visiestuk voor de verkiezingsprogrammacommissies en onderhouden actief contact met omwonenden.”

Symposium

Toch weten niet alle coöperaties het voordeel dat zij midden in de samenleving staan om te zetten in resultaten, zo bleek maar weer tijdens het symposium ‘Briljante mislukkingen’ van de Natuur- en Milieufederatie in Overijssel dat Ivo heeft bezocht. “Tijdens de bijeenkomst waren er maar liefst drie voorbeelden uit de praktijk van vergevorderde plannen voor windparken die de gemeenteraden wegstemden. Dan stopt het.”
Ook in Utrecht kent hij voorbeelden van projecten waarbij de initiatiefnemers zijn overvallen door het sentiment in de raad. “Zo sneuvelde een aantal jaar geleden een plan om windmolens op bedrijventerrein Lage Weide neer te zetten, omdat er geen meerderheid in raad en Staten voor was.”

Illusie

Het is volgens Ivo een misverstand dat het vastleggen van zoekgebieden in de RES een gemeenteraad ergens aan bindt. “Afspraken in de regionale energiestrategie zijn niet juridisch afdwingbaar”, zegt hij resoluut. “Het is een illusie om te denken dat een rechter zal opleggen dat een windpark of zonneveld er toch moet komen omdat het in de RES staat. Uiteindelijk gaat de raad over alles wat met ruimtelijke ordening te maken heeft. Je kan de RES, de wethouder en zelfs de burgemeester aan je kant hebben: de raad beslist.”

Kortom: bij zon en wind op land kun je er nooit vanuit gaan dat acceptatie bij omwonenden en een raadsmeerderheid vanzelf komt. Een participatieprogramma voor energiecoöperaties is volgens het oud-Statenlid dan ook nodig om het positieve verhaal van de energietransitie voor het voetlicht te brengen. “De groep tegenstanders is goed georganiseerd en weet de omslag naar duurzame opwek negatief te framen. Met het participatieprogramma willen wij energiecoöperaties hierop voorbereiden en laten zien hoe zij de goede kanten van wind- en zonprojecten op land kunnen benadrukken in de media, bij omwonenden en bij de politiek.”

Trainingsacteurs

Het programma ‘Betrekken en Beïnvloeden’ dat Energie van Utrecht met provinciale subsidie wil opzetten en waarachter Ivo, samen met zijn partner Harmony, de drijvende kracht is namens het projectbureau moet energiecoöperaties helpen met het goede gesprek met inwoners, het bespelen van de media en het lobbyen in de politiek.

Dat kan volgens hem op verschillende manieren. Zo is het idee om een boekje uit te geven met uitleg van al het jargon dat initiatiefnemers in de technische discussies over wind- en zonneparken gebruiken. Ivo: “Gewoon een praktisch naslagwerkje om ook omwonenden mee te nemen in de gesprekken. Daarnaast denken wij aan trainingsacteurs om het overleg met omwonenden te oefenen. Die gesprekken zijn soms niet gemakkelijk, maar als je het al eens hebt gedaan in een veilige omgeving gaat het vast beter.”

Oproep klankbord participatieprogramma

Het hart van het participatieprogramma ‘Betrekken en Beïnvloeden’ vormen de workshops die vrijwilligers binnen de energiecoöperaties kunnen volgen. De verkiezingscampagnes voor de raad komen eraan. Binnen het participatieprogramma is dat in ieder geval een punt van aandacht.

“Het idee is dat wij na de zomer de eerste trainingen gaan geven”, zegt Ivo desgevraagd om daaraan toe te voegen dat input van de energiecoöperaties over alles wat hen bezighoudt en tegenaan lopen zeer welkom is. “Wij zoeken vanzelfsprekend coöperaties die willen meedoen met het participatietraject en de trainingen volgen, maar ook energiecoöperaties die met ons willen klankborden. Van hen horen wij graag wat zij nodig hebben, zodat wij het participatieprogramma op maat kunnen toesnijden op de wensen die er zijn.”

Als de subsidieaanvraag succesvol is dan dekt de provincie 75% van de kosten. De overige 25% is voor rekening van de coöperaties die meedoen, maar het lijkt erop dat dit ook ‘betaald’ kan worden in vrijwilligersuren. Ivo: “Coöperaties die ons klankbord willen zijn en mee willen doen met de trainingen investeren dus gratis in hun eigen kennis en expertise.”

Meer weten? Stuur een mail naar ivo@energievanutrecht.nl