Henk Muis plaatste in 1975 al vraagtekens bij het verbranden van fossiele energie. Nu is hij – na zich als raadslid en wethouder in de politiek van Wijk van Duurstede geroerd te hebben – alweer ruim zeven jaar voorzitter van de EigenWijkse Energie Coöperatie. Een tip als het gaat om politieke samenwerking aan collega-coöperaties kan hij dan ook wel geven: “Alle gemeentes moeten aan de bak met energiebesparing, maar hoe? Zij zitten met de handen in het haar. Maak daar gebruik van!”

Voorzitter Henk Muis van de EigenWijkse Energie Coöperatie, ook wel afgekort met EWEC, is met recht een klimaatactivist van het eerste uur te noemen. ‘De wind waait, de zon schijnt, laten wij daar iets goeds meedoen’ legde hij veertig jaar geleden aan schoolklassen al uit. Henk was in die tijd betrokken bij de tentoonstelling Energie Anders in Hoek van Holland. Het was een opstelling met onder meer een windmolen, toen nog een noviteit met houten wieken, die vijf jaar lang informatie zou verschaffen over het nieuwste van het nieuwste op het gebied van energie en energiebesparing. “We hadden allerlei demonstratieopstellingen, zoals een treintje dat wij op zonnestroom lieten rondrijden”, weet hij zich nog te herinneren. Later heeft hij een rol gespeeld in de Brede Maatschappelijke Discussie over Kernenergie in 1985. “Geen kernenergie, geen kolen, koop een molen!”, lepelt de huidige voorzitter van EWEC nog moeiteloos de slogans uit die tijd op.

Politiek

“Daarna heb ik mijn eigen adviesbureau opgericht en nog later, toen ik in 1994 naar Wijk bij Duurstede verhuisde, ben ik mij met de plaatselijke politiek gaan bemoeien”, is zijn vervolg. Henk was van 2006 tot 2010 in het college van Wijk bij Duurstede verantwoordelijk voor milieu, duurzaamheid, plattelandsontwikkeling, ruimtelijke ordening oftewel ‘de buitenboel’ zoals hij het zelf verwoordt. “Ook in die tijd hoorde je de mensen die schreeuwen het meest en kwamen zij met alternatieven, waaronder kernenergie, waterkracht en waterstof. Als je eerlijk bent, is dat geen oplossing: te weinig, te laat. Kijk, als je de overgang wilt maken naar duurzame energie is wind en zon wat nu op de plank ligt”, klinkt het nuchter.

Milieubeleidsplan

Als voorzitter van de EigenWijkse Energie Coöperatie staat Henk aan de politieke zijlijn, maar draagt hij wel bij aan het Milieubeleidsplan dat hij in 2010 als wethouder door de raad heeft geloodst. Belangrijkste doelstelling in het plan: Wijk bij Duurstede in 2030 klimaatneutraal.
EWEC zet zich daar op veel manieren voor in. Zo heeft de lokale coöperatie 2500 zonnepanelen in beheer, een postcoderoos voor huurders opgezet en de EigenWijkse EnergieWinkel met Energieloket in hartje centrum van het Utrechtse stadje. Daarnaast beheert de ‘EigenWijkse’ een snelgroeiend aantal laadpalen voor elektrische auto’s en helpen de energiecoaches eigenaren en huurders op weg met het verduurzamen van de woning. Ook verkoopt EWEC gas en licht, in samenwerking met om |nieuwe energie.

Zonneparken

Het laatste groene initiatief is de crowdfunding voor deelname in zonneparken. “In deze raadsperiode heeft de gemeenteraad besloten om zestig hectare grond ter beschikking te stellen voor zonneparken”, legt Henk uit. “De gemeente heeft het creëren van draagvlak voor dit project heel bewust opgepakt. Een burgerpanel heeft de plekken aangewezen waar de zonnepanelen kunnen komen en projectontwikkelaars konden meedoen aan wat je een schoonheidswedstrijd zou kunnen noemen. De mooiste projecten die het meeste rekening houden met bijvoorbeeld natuurwaarden en landelijke inpassing mogen door. Ook samenwerking met ons als lokale energiecoöperatie was een pluspunt. De stand van zaken is nu dat er vijf parken komen van drie ontwikkelaars.”

Crowdfunding

Het mooiste zou natuurlijk zijn als op deze parken het ideaal van 50% lokaal eigendom gerealiseerd zou kunnen worden, maar helaas zit dit er niet in. “Dit speelde vorig jaar en we moesten het doen zonder het Ontwikkelfonds dat nu op stapel staat”, legt Henk uit.
Om te voorkomen dat inwoners van Wijk bij Duurstede daardoor buiten spel zouden staan, heeft EWEC bedongen dat alle parken bijdragen aan een Omgevingsfonds. Tevens is een investeringsconstructie opgezet. Met het kopen van obligaties kunnen inwoners laagdrempelig mee investeren in Zonnepark Cothen. Voor dit zonnepark dat als eerste wordt gerealiseerd, worden 500 obligaties van 500 euro uitgegeven met een rentepercentage van 4% en een looptijd van 15 jaar. Inwoners die voor een relatief laag bedrag meedoen, gaan voor op grootschalige beleggers. Ook is het een voorwaarde dat mensen lid worden van de coöperatie. De actie is tot nu toe een groot succes. Henk: “De aanmeldstraat voor Cothen hebben wij op 1 maart opengezet met als doel om 250.000 euro op te halen. Binnen een week was dat bedrag al binnen. Uiteindelijk is er door 60 deelnemers voor 437.000 euro ingetekend.”

Invloed

Invloed van bewoners bij de energietransitie, het realiseren van collectieve zonnedaken, het meekrijgen van bewoners in het verduurzamen van hun huis. Om deze initiatieven van de grond te krijgen, helpt het enorm als de relatie met de gemeente goed is. Na twaalf jaar ervaring in de gemeentepolitiek weet Henk hoe de hazen lopen. Toch zijn er volgens hem ook voor coöperaties, met bestuurders zonder deze ervaring genoeg openingen om samen op te trekken. “Gemeentes hebben veel taken. Klimaat is er daar maar één van, waarvoor zij maar beperkt ambtenaren kunnen vrijmaken”, benadrukt hij. “De meeste gemeentes zijn dus heel blij met ledenorganisaties, omdat zij zo op een gemakkelijke manier veel mensen kunnen bereiken. Als je uitgaat van je eigen kracht en dat laat zien aan de plaatselijke politiek, zul je merken dat er meer mogelijk is dan je denkt.”

Wie: Henk Muis, voorzitter
Coöperatie: EigenWijkse Energie Coöperatie
Aantal leden: 300
Aantal klanten: 400
Aantal daken: drie daken met in totaal 2500 zonnepanelen