Van de voorzitter Pieter

Mei 2024

De energietransitie is echt heel complex en zij kraakt in haar voegen. Van het gas af is makkelijker gezegd dan gedaan. De meeste pilots in proefwijken hebben vooral veel leerervaringen opgeleverd maar weinig concreet resultaat.
Dat gaat niet alleen om de investering in warmtepompen en collectieve warmtenetten, de discussie over eigenaarschap en de kosten voor de gebruikers. Dat gaat vooral over de staat van onze infrastructuur voor elektriciteit. De energie-inhoud van het Nederlandse gasdistributiesysteem is ruim 5 maal die van elektriciteit. Omdat we ook ons vervoer in sneltreinvaart elektrificeren, komt daar ook nog die belasting van het elektriciteitsnet bij. Hoe gaan we dat in goede banen leiden?

Daar waar de infrastructuur voor woonwijken was ontworpen op een gelijktijdigheid van rond de 2,5 KW is er nu sprake van collectieve pieken van 10 tot ruim 15 KW. Piek aan het eind van dag, tussen 17 en 21 uur. Op inductie koken, de warmtepomp bij thuiskomst aan en de elektrische auto aan de oplader thuis of om de hoek in de straat. Dat gaat dus niet. Dan blaast het onderstation in de wijk zichzelf op.

Wat we vervolgens zien is dat het de netbeheerders volledig over de schoenen loopt en er tussen TenneT die over het hoogspanningsnet gaat en Stedin die de infrastructuur daaronder beheert, onenigheid ontstaat over de keuzes die gemaakt moeten worden. We zien dat de netbeheerders geen oog hebben voor de mogelijkheden die lokale partijen kunnen bieden om vraag en aanbod lokaal en regionaal bij elkaar te brengen en gedrag te beïnvloeden van gebruikers. Veel kansen die heel hard nodig zijn blijven onbenut. Zo zijn er veel initiatieven voor energyhubs die gefrustreerd worden door het niet meewerken van de netbeheerders. De focus ligt vooral op wat niet kan of wettelijk mag en niet op wat nodig is. Nood breekt wet zou je toch zeggen.

De netbeheerders gaan vele tientallen miljarden uitgeven aan het vergoten van hun infrastructuur voor elektriciteit. De rekening wordt vervolgens neergelegd bij de gebruikers. Particulieren en kleine bedrijven gaan die rekening betalen. De grootvebruikers worden ontzien en betalen al nauwelijks energiebelasting. België kan hier als goed voorbeeld dienen hoe je de kosten eerlijk kunt verdelen. De kosten voor de infrastructuur worden gebaseerd op basis van het afgenomen piekvermogen.

De politiek is inmiddels wakker, maar het lijkt alsof er weinig mogelijkheden zijn om het proces fundamenteel te versnellen en out-of-the-box oplossingen te omarmen. De wal gaat het schip keren. De vraag is hoeveel averij we eerst moeten oplopen. We gaan het zien….

Pieter Ruigewaard
voorzitter