Foto v.l.n.r. Joop de Bondt, Maik Nijhuis en Anton Kiewiet van Energie-U

Deze maand gaat de schop de grond in voor de aanleg van Zonnepark Meijewetering. Anton Kiewiet van Energie-U  is sinds het begin betrokken bij dit initiatief op bedrijventerrein De Wetering en kijkt er met gemengde gevoelens op terug. “De businesscase is niet optimaal en we hebben veel hobbels moeten nemen om te komen waar we nu staan. Spijt heb ik niet, want ik denk wel dat wij en de gemeente er veel van hebben geleerd en dat is goed nieuws voor de toekomst.”

De band tussen de wijk Terwijde in Leidsche Rijn waar hij woont en Anton is hecht. Hij heeft de buurt zien ontstaan en ook actief bijgedragen aan de gemeenschapszin met het oprichten van een klein zonnecollectief in 2010.
“Samen met vijf buren hebben we gebruik gemaakt van de gemeentelijke subsidieregeling, die toen nog van kracht was, om zonnepanelen op het eigen dak te leggen. Dat was in die tijd nog best bijzonder”, blikt hij terug. “Ik werkte ook toen al als milieuadviseur, dus de interesse voor duurzame innovatie was er. Thuis kon ik voor mijn gevoel niet achterblijven.”

Goed voorbeeld doet volgen en zo heeft hij ook andere buren zover gekregen om een buurtcollectief op te starten. “Uiteindelijk zijn er destijds zo’n dertig huishoudens in Terwijde over gestapt op zonnestroom.”

Energie-U

In dezelfde periode is Anton lid geworden van Energie-U dat ook de ambitie had om iedereen met collectieve inkoopacties aan de zonnepanelen te helpen. De nog jonge energiecoöperatie had het moeilijk, weet hij zich te herinneren. “De tijdgeest was anders. Nu bellen mensen ons uit zichzelf om naar de collectieve inkoop van zonnepanelen te informeren. Alleen al in mijn buurt met 150 koopwoningen heeft meer dan 50 procent van de huishoudens zonnepanelen. Twaalf jaar geleden, toen wij begonnen met onze inkoopacties, hebben wij daar niet van durven dromen.”

Bedrijventerrein De Wetering

Ondanks de tegenvallende animo voor collectieve inkoop, is de energie er binnen Energie-U nooit uitgegaan en bleef de coöperatie haar vizier richten op ‘meer en groter’ in de woorden van Anton. Het oog viel op een braakliggende hectare op het bedrijventerrein De Wetering, een perceel van ongeveer 50 bij 200 meter aan de Meijewetering naast de rioolwaterzuiveringsinstallatie Leidsche Rijn.
“Dat was in 2016”, weet de actieve bewoner van Leidsche Rijn zich nog te herinneren. “Ik sprak de wethouder op een zonnepanelenfeestje bij de voetbalclub Desto en vertelde haar dat Energie-U dit terrein wel zou willen ontwikkelen. De volgende dag had ik de projectleider van de gemeente aan de telefoon en was de intentie tot samenwerking in kannen en kruiken. Het terrein is eigendom van de gemeente en de politiek zag de meerwaarde van een bewonerscoöperatie als ontwikkelaar. Het lokale eigendom van zonnepark Meijewetering is nog steeds uniek in de gemeente Utrecht.”

Zonnepark

Nu, ruim zes jaar later, is het bijna zover dat Energie-U Zonnepark Meijewetering kan realiseren. Het project  bestaat uit 1148 grotere zonnepanelen die samen een half megawattpiek aan stroom zullen opleveren, genoeg voor 150 huishoudens. “De voorbereidingen hebben lang geduurd”, bevestigt Anton Kiewiet. “Wij hebben verschillende hobbels moeten nemen. De eerste was het overtuigen van de ondernemers op het industrieterrein. Zij zagen liever een parkeerterrein op deze plek, maar uiteindelijk zijn we met de bedrijvenvereniging tot een akkoord gekomen. De voorwaarde was wel dat ook de bedrijven konden deelnemen in het zonnepark. Daar hebben wij mee ingestemd.”

Hoofdwaterleiding

Een andere tegenvaller voor de aanleg van het zonnepark vormde de hoofdwaterleiding die onder het terrein loopt. Anton: “Wij hebben een demonstratie georganiseerd, een onafhankelijk bureau ingeschakeld om te laten zien wat wel kan en diverse malen overlegd om het waterleidingbedrijf te bewegen mobiele zonnepanelen boven deze leiding toe te staan. Het antwoord bleef: ‘nee’. Er was geen bereidheid om het beleid dat de grond boven de leiding vrij moet blijven te wijzigen. Uiteindelijk hebben wij eieren voor ons geld gekozen, maar bij elkaar heeft dit lang geduurd.”
Doordat boven de hoofdwaterleiding en de aanwezige gasleiding geen zonnepanelen mogen komen, kan de helft van het perceel niet gebruikt worden. Op de andere helft komen mobiele panelen die duurder zijn. “Al met al is de businesscase daardoor wel minder rendabel geworden”, geeft Anton toe. “Gelukkig heeft onze partner het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden financieel bijgedragen om het project toch mogelijk te maken. De afspraak is dat zij een derde van de panelen krijgen voor de rioolwaterzuivering bij het terrein en Energie-U het andere deel.”

Vergunning

Na het gesteggel met het waterleidingbedrijf, kon Energie-U in 2019 de vergunning voor het zonnepark bij de gemeente aanvragen. Anton: “Wij wisten dat de procedure om een bestemmingsplan te wijzigen een half jaar duurt en dachten daarop goed te plannen met onze SDE-subsidieaanvraag die je jaarlijks moet doen. Op dat moment dreigde de gemeente haar termijn niet te halen, waardoor wij een jaar vertraging zouden oplopen. De raad is eraan te pas moeten komen om de vergunning nog net op tijd rond te krijgen.”

Na de nodige onderhandelingen met een aannemer, die vanwege de samenwerking met het Hoogheemraadschap Europees is aanbesteed, kan het zonnepark dan eindelijk het licht zien. “Wij hebben ons vaak afgevraagd of we nog wel moesten doorgaan”, zegt Anton eerlijk. “Ik ben blij dat wij het toch hebben gedaan, want wij hebben hier allemaal van geleerd. De gemeente weet nu beter hoe zij 50% lokaal eigendom in de praktijk vorm kan geven. Wij hebben geleerd dat grote projecten een lange adem vergen en dat je voldoende partners en expertise nodig hebt om het voor elkaar te krijgen. Ook een projectbureau als Energie van Utrecht vind ik in dit kader waardevol. Door onze kennis via Energie van Utrecht te delen met andere energiecoöperaties, dragen wij ook bij aan een succesvolle energieomslag in heel de provincie. ”

Op de vraag of hij inmiddels de moed heeft opgegeven om nog een keer zoiets groots op te pakken, reageert de Leidsche Rijner ontkennend. Lachend: “Integendeel! Energie-U is intussen alweer bezig met nieuwe initiatieven. Zo zijn er plannen voor zonnepanelen op de Haarrijnse plas en langs de geluidswal van de A12. Bij beide initiatieven zijn wij betrokken.”

Tekst: Koosje de Beer