Van onze voorzitter Pieter Ruigewaard

December 2024

Waarom windturbines plaatsen in het Bos op de Utrechtse Heuvelrug een goed idee is!

Het debat over de plaatsing van windturbines in Nederland roept vaak felle reacties op, vooral als er plannen zijn om de windturbines in de buurt van woningen te plaatsen of in een open landschap waarin de windturbines visueel een grote impact hebben.

Een nog nauwelijks besproken locatie in onze provincie is de locatie midden op de Utrechtse Heuvelrug. Hoewel het bosrijke karakter van de heuvelrug vragen oproept over de impact op de natuur, zijn er sterke argumenten waarom plaatsing van windturbines op deze locatie juist een verstandige en duurzame optie is. Hieronder zet ik graag uiteen waarom.

Afstand tot woningen in relatie tot hinder door geluid en slagschaduw

De belangrijkste bezwaren van omwonenden zijn geluidsoverlast en de effecten van slagschaduw. Ook de visuele impact is een belangrijk bezwaar. Geluidsoverlast wordt vooral als storend ervaren wanneer de windturbines op korte afstand van huizen staan. Slagschaduw, de schaduw van de wieken van de windturbine die op voorwerpen in het omliggend gebied wordt geworpen is hinderlijk voor bewoners.

In het geval van de dunbevolkte Utrechtse Heuvelrug is dit niet aan de orde: windturbines kunnen hier op ruime afstand van woningen geplaatst worden. Er is een hele strook waar sprake is van een minimale afstand van meer dan 800 meter tot de eerste bebouwing. En deze bebouwing bestaat uit slechts één of een paar woningen, verspreid in of aan de rand van het bos. Het is onwaarschijnlijk dat deze bewoners last zullen hebben van het geluid van deze windturbine. De afstand tot grotere woningaantallen is vaak meer dan 1.000 meter. Ook voor slagschaduw geldt dat de afstand van de windturbines tot de woningen groot genoeg is waardoor deze hinder tot een minimum te beperken is.

Bovendien is het zo dat wanneer je door het bos loopt en het waait, de natuurlijke geluiden van de wind die door de bomen ruist en de bladeren die ritselen, het geluid van de windturbines grotendeels overstemt. Dit betekent dat het ervaren geluid van de windturbines voor recreanten in het bos, minimaal zal zijn. Wie in het bos loopt, ziet de windturbines ook niet. Pas als je tegen de mast aanloopt ben je je ervan bewust dat er een windturbine staat. Uiteraard zijn windturbines op de heuvelrug wel van grotere afstand, vanuit het open veld zichtbaar. Dan is echter niet te zien of de windturbines in dan wel achter het bos staan.

Voorbeelden uit het buitenland

In buurlanden zoals Duitsland, België en Frankrijk is het plaatsen van windturbines in bossen al langer een veelvoorkomende praktijk. Bossen bieden hier en daar open ruimtes waarin windturbines kunnen worden geplaatst zonder dat het dagelijks leven van omwonenden erdoor wordt beïnvloed. Duitse studies tonen aan dat het geluid en de visuele impact van windturbines in bossen als minder storend worden ervaren omdat de bomen als een natuurlijke barrière fungeren. Deze succesvolle toepassing in Duitsland kan als voorbeeld dienen voor Nederland.

Vogels en natuur op de Heuvelrug

Een veelgehoord bezwaar tegen windturbines is de mogelijke impact die de windturbines op vogels hebben. In sommige gebieden vormen windturbines een risico voor vogels, met name tijdens de vogeltrek. In het geval van de Utrechtse Heuvelrug is dit probleem niet of nauwelijks relevant. De Heuvelrug ligt niet op belangrijke vogeltrekroutes. Dit betekent dat de impact op vogels beperkt is. Vanzelfsprekend moet hiernaar nog concreter onderzoek gedaan worden als er sprake is van een concreet initiatief. Windturbines kunnen met behulp van slimme camerasystemen worden uitgezet wanneer er toch (trek)vogels in de buurt zijn. Daarnaast zijn er ook andere maatregelen mogelijk, zoals bijvoorbeeld verplichte stilstand voorzieningen. Door bij de locatiekeuze van windturbines rekening te houden met migratie, vliegroutes en foerageergebieden van vleermuizen, kan ook hier het aantal slachtoffers worden beperkt.

Ook andere natuurwaarden van de Utrechtse Heuvelrug zullen niet significant worden aangetast door het plaatsen van windturbines. Het zorgvuldig selecteren van locaties voor de windturbines en het ruimhartig compenseren van de kap van bomen die nodig is om de turbines te plaatsen kan ervoor zorgen dat zowel de ecologie als het landschap behouden blijven dan wel verbeteren.

Netcongestie en de noodzaak van windturbines op land

Windturbines vormen een cruciale aanvulling op zonne-energie, omdat ze ook 's nachts en tijdens de wintermaanden een ruime hoeveelheid energie kunnen opwekken. Dit zorgt voor een betere spreiding van de energieproductie en helpt om netcongestie te verminderen. Het combineren van zonne-energie met windenergie is dus noodzakelijk om de groeiende vraag naar duurzame stroom betrouwbaar en efficiënt te kunnen opvangen.

Netcongestie is in de provincie Utrecht een dusdanig groot probleem dat het een bedreiging vormt voor de woningbouw en de verduurzaming van bedrijven. Deze congestie houdt zeker tot 2030 aan.

Conclusie

Windturbines in het bos op de Utrechtse Heuvelrug bieden een uitstekende mogelijkheid om bij te dragen aan de transitie naar een duurzame en betrouwbare lokale energievoorziening zonder dat omwonenden hiervan veel hinder zullen ondervinden. De ruime afstand tot woningen zorgt ervoor dat zowel geluidsoverlast als slagschaduw beperkt blijft, waarbij de aanwezigheid van natuurlijke bosgeluiden het ervaren geluid van de windturbines minimaliseert. De positieve ervaringen uit Duitsland tonen aan dat windturbines in bossen succesvol kunnen worden geïntegreerd zonder grote ecologische schade. Daarnaast is de noodzaak om netcongestie op te lossen een belangrijke reden om naast zonnevelden ook windturbines te plaatsen in onze provincie. Door deze factoren is het plaatsen van windturbines in het bos een slimme en duurzame keuze voor de Utrechtse Heuvelrug.

Graag gaan we met de bewoners en andere belanghebbenden in gesprek over onze suggestie om windturbines in het bos te plaatsen. Dat is wat we als lokale coöperaties altijd doen: samen aan de slag!

 

Pieter Ruigewaard

voorzitter koepelcoöperatie Energie van Utrecht www.energievanutrecht.nl
email: pieter@energievanutrecht.nl
tel: 06-53811685